VIẾT MỘT ĐÀNG – HIỂU MỘT NẺO...

Ở đâu cũng có kẻ đâm hơi
Chọc gậy bánh xe cốt phá chơi
Hứa chẳng nhây nhưng giận quá thể
Nhủ đừng màng mà ghét ghê nơi

Dĩ hòa vi quý càng cao giọng
Một nhịn chín lành cứ lắm lời
Đành nhập cuộc chung tay tải đạo
Bài gian đả ác hứa không lơi.

(Đâm Hơi – nhất hùng)

Tản Mạn – Nhất Hùng

Có nhiều thứ đam mê, trong đó có mê “làm thơ”, mê “viết văn”, mê “kể chuyện”... từ khi có internet còn thêm mê phổ biến trên mạng, nói văn hoa là chia sẻ kiến thức với mọi người. Nhưng lắm lúc dở khóc dở cười. Người viết một đàng, người hiểu một nẻo.

Thời Gia Long, quan tổng trấn Nguyễn Văn Thành có người con trưởng là Nguyễn Văn Thuyên, cũng là phò mã của Vua Gia long, Ông Thuyên thích làm thơ, giao du với giới văn nhân. Từ đó quen với hai người giỏi chữ thời ấy là Nguyễn Văn Khuê và Nguyễn Đức Nhuận ở Thanh hóa. Ông Thuyên có làm một bài thơ tặng:

Ái–châu nghe nói lắm người hay,
Ao ước cầu hiền đã bấy nay.
Ngọc phác Kinh–Sơn tài sẵn đó,
Ngựa kỳ Ký–Bắc biết lâu thay.

Mùi hương hang tối xa nghìn dặm,
Tiếng phượng gò cao suốt chín mây.
Sơn tể phen này dù gặp gỡ,
Giúp nhau xoay–đổi hội cơ này

Một số kẻ ghét ông, vin vào hai câu cuối để diễn nghĩa là cha con NVT có ý phản loạn. Ông bị bức tử, con trai bị chém. Như thế mới thấy cái tận khổ của “người viết một đàng, người hiểu một nẻo”.

Hoàng Cầm, nhà thơ thành danh ngay thời tiền chiến. Sau “vụ án” Nhân Văn Giai Phẩm, những nhà văn, nhà thơ dính líu đến phong trào này bị bôi nhọ, tác phẩm bị loại trừ. “Nếu Anh Còn Trẻ” là một trong những bài thơ của ông. Vì bài thơ này, Công An Văn hóa Cộng sản mời lên “làm việc”, chúng đặt vấn đề: “bài thơ có tính phản động viết nhằm miệt thị chế độ và tiếc nuối quá khứ đồi trụy...”. Hoàng Cầm trả lời, đại khái như thế này: “thơ tôi viết để diễn tả tình cảm chân thật trong tâm hồn tôi, còn nếu tôi viết như thế mà các ông hiểu như thế thì tôi có tội...”, rõ khổ cho cảnh viết một đàng, hiểu một nẻo...

Mời đọc bài “Nếu Anh Còn Trẻ”.

Nếu anh còn trẻ như năm ấy
Quyết đón em về sống với anh
Những khoảng chiều buồn phơ phất lại
Anh đàn em hát níu xuân xanh

Nhưng thuyền em buộc sai duyên phận
Anh lụy đời quên bến khói sương
Năm tháng... năm cung mờ cách biệt
Bao giờ em hết nợ Tầm dương?

Nếu có ngày mai anh trở gót
Quay về lãng đãng bến sông xa
Thì em còn đấy hay đâu mất?
Cuối xóm buồn teo một tiếng gà...

(Nếu Anh Còn Trẻ – thơ Hoàng Cầm)

Nhà văn Salman Rushdie, vì viết tác phẩm “Những Vần Thơ Của Quỷ Satan”, ông đã bị những kẻ cực đoan quá khích hiểu là ông phỉ báng đạo Hồi, năm 1989, bị Giáo Chủ Khomeini kết án tử hình. Ông phải sống dưới sự bảo bọc của Cảnh sát. Sau này ông có viết một tác phẩm, trong đó có một tiểu truyện kể rằng: “... Có một người thích kể truyện, cốt mua vui cho mọi người, một hôm có người hỏi – mày kể những chuyện ấy để làm gì? – Người thích kể chuyện cụt hứng và sau đó bị câm luôn...”.

Ngày 12/08/2022 tại New York, ông bị một kẻ quá khích đâm nhiều nhát, vết thương rất nặng, liệt một tay, mất thị lực một mắt. Thật tội cho ông.

Nhà Văn Hoàng Hải Thủy kể, có một thời gian ông bị giam chung phòng với Thượng tọa Thích Trí Siêu, người bị Tòa án Cộng sản VN kêu án “tử hình” vì tội gọi là “phản động, âm mưu lật đổ chính quyền”. Sau này khi ra khỏi tù, ông có dịp hiểu thêm về nhân thân Thượng tọa Trí Siêu nên viết: “gần Thái Sơn, thấy cũng thường thôi, nhưng khi xa rồi mới biết Thái Sơn lớn đến dường nào...”. Chỉ có thế, nhưng có độc giả, lại hiểu là Nhà Văn HHT bêu xấu thầy Trí Siêu nên nặng lời thóa mạ. Công Tử Hà Đông chỉ còn than thở “tôi viết thế mà ông hiểu thế thì tôi đành chịu...”, rõ khổ cho cảnh, người viết một đàng, người hiểu một nẻo.

Tôi cũng gặp một ca khá mệt mề, nhân ngày lễ Mother Day, tôi có làm một bài Đường Thi.

Chăm con từ thuở còn nằm nôi
Chiều chuộng nâng niu tựa búp chồi
Bé đến trường ngôn phong chỉ bảo
Lớn vào đời trí dục vun bồi

Động viên lúc danh va thành bại
An ủi khi nghiệp vướng sụt trồi
Dẫu đến tuổi nào mà mất mẹ
Cốt cui nào khác trẻ mồ côi.

(MẸ TÔI – thơ nhất hùng)

Bài thơ có mục đích vinh danh Mẹ, thế mà có một độc giả lại phê phán tôi “sỉ nhục” Mẹ, lý do tôi dùng từ “Chăm con...” là đồng nghĩa với “Chăn Trâu... Chăn Bò...”. Tôi viết thế mà hiểu thế, tôi bó tay. Trong bài thơ vì dùng cặp từ “sụt trồi” nên có bạn đọc không thích. Thật ra, bài thơ có vần “ôi”, làm đến đấy thì bí, tạm dùng như vậy, viết thế là “đạt ý nhưng cưỡng từ”, bạn đọc phê bình góp ý thì cám ơn nhưng vinh danh mà hiểu ra sỉ nhục thì tội cho người viết quá.

Những chuyện đại loại thế này vẫn còn dài dài, nhất là trên net, kẻ viết một đàng, người hiểu một nẻo, sinh lắm chuyện dở khóc dở cười, khổ lắm.

nhất hùng

nhất hùng


Trang Thơ nhất hùng