Từ một lễ đại thọ, học gương Mục Tử
Lê Thiên

Về một lễ mừng đại thọ.

Mới đây, bản tin kèm nhiều hình ảnh lễ mừng đại thọ của Bà Cố một bậc vị vọng trong hàng Giáo phẩm Việt Nam được phát tán rộng khắp trên thông tin đại chúng.

Theo bản tin này nhiều tín hữu CGVN bày tỏ thái độ bất bình, thậm chí phẫn nộ. “Những ngày qua Cộng đồng Công giáo trong nước và Hải ngoại rất phẫn nộ bức xúc về Hình ảnh thánh lễ Mừng đại thọ Bà Cố Maria Madalena thân mẫu Đức Cha Phê-rô Nguyễn Văn Khảm, giám mục Mỹ Tho, ngày 6-8-2016 tại nhà thờ An Nhơn, TGP Sài Gòn. Với sự hiện diện gần 100 Linh mục và 1000 khách mời đặc biệt hiện diện.”

Một email gửi riêng đến chúng tôi đưa ra nhận xét: “Thực hiện lòng hiếu thảo thì rất đúng với con người và nhất là với truyền thống á đông, nhưng nhìn vào cách tổ chức lễ của ĐC Khảm và gia đình thì có vấn đề: lạm dụng chức vụ. Xét về nghi thức tôn giáo cũng lạm dụng luôn, nhiều điểm sai về nghi lễ. Em không hiểu lúc sau này các vị trong giáo phẩm có bị ảnh hưởng lối phô trương của các quan chức VN, nên ‘hoàng tráng’ quá trong nghi thức phong các chức phẩm như tổng giám mục, giám mục... Có nhiều vị rình rang bề ngoài như là ‘lên lon’, làm mất đi ý nghĩa đích thực tinh thần phục vụ trong giáo hội.”

Đề cập tới một trang web Công Giáo Việt Nam có tên conggiaovietnam.net bênh vực tính cách chính đáng của những lễ lạc ấy, tác giả email thắc mắc: “Cho người viết lá thư bào chữa làm gì, có vẻ biện hộ và phủi tay cho gia đình con cháu. Lây cái hủ hóa của CS mà không thấy xấu hổ!!!”

Vâng lời Thánh Phao-lô dạy “chúng ta hãy vui mừng cùng những người vui mừng” (gaudemus cum gaudentibus), chúng tôi cố giữ mình để không bị “cám dỗ” xía vào việc của các Đấng, nhất là việc mừng đại thọ thân mẫu một bậc vị vọng trong hàng Giáo phẩm VN. Chúng tôi cố tình không để tâm tới nội dung trên trang tin www.conggiaovietnam.net ngày 21/9/2016 làm một công hai việc: vừa biện hộ hình thức tổ chức lễ đại thọ, vừa tấn công “kẻ ác ý” tung tin và hình ảnh với “những thông tin được thêm thắt và giải thích theo nghĩa xấu” mà trang web Công giáo ám chỉ đó như là một cuộc trả thù của một người hay một nhóm người nào đó đã đẻ ra cái gọi là “tập san Văn hóa Công Giáo” vốn đã bị ĐGM Nguyễn Văn Khảm cảnh báo!

Ngày 27/9/2016, báo mạng CGVN lại đưa ra một bài thứ hai với hai mục tiêu: một chống, một bênh: (1) chống Tập san mang tên Văn Hóa Công Giáo (+ đích danh Lm Nguyễn Sang như là chủ nhân của tập san); (2) tăng cung và lực bênh vực tính chính danh lễ mừng đại thọ Bà Cố Đức Giám mục Nguyễn Văn Khảm. Bài này có tải trên Ba Cây Trúc. Chuyện Tập san Văn Hóa Công Giáo và Lm Nguyễn Sang không thuộc nội dung bài viết của chúng tôi ở đây.

Lm Vĩnh Sang suy tư về những buổi hội hè.

Lần giở và đọc lại mấy bài bài báo cũ trên www.conggiaovietnam.net, chúng tôi thật sự ngỡ ngàng: Lẽ nào conggiaovietnam.net lại tự mâu thuẫn với chính mình? Mâu thuẫn ở chỗ nào? Xin mời độc giả đọc tiếp dưới đây.

Ngày 26/8/2016, conggiaovietnam.net đã đưa lên bài “Mùa hè đi qua như một làn gió...” của Lm Vĩnh Sang (xin đừng lẫn lộn với Lm Nguyễn Sang mà conggiaovietnam đã tung ảnh):

“Bây giờ là cuối tháng Tám, cuối mùa hè, một mùa mang lại cho nhiều người những cảm xúc không quên.... Mùa hè năm 2016 đang vội vã đi qua, chắc chắn không nhiều thì ít, một số người trong chúng ta được mời tham dự hoặc được chứng kiến những buổi hội hè, những lễ khấn, lễ truyền chức... Linh đình, long trọng, đèn hoa rực rỡ, kèn trống tưng bừng, tiệc tùng rộn rã, khách mời là những bậc vị vọng, quần áo xênh xang, những lời bóng bảy được phát ra từ những dàn âm thanh hiện đại. Đi đâu cũng nghe ‘tuy bận rộn với bao công việc mục vụ, nhưng vẫn dành những quan tâm ưu ái...’, ‘xin hết lòng cám ơn...’, ‘dù đường xá xa xôi...’

Cũng theo Cha Vĩnh Sang, “Hàng trăm máy quay phim, hàng ngàn máy chụp ảnh, hàng chục ngàn Ipad, Iphone hoạt động hết công suất để ghi hình, ghi tiếng, rồi hàng ngàn cuốn album, hàng chục ngàn DVD... Bao nhiêu mâm cỗ thịt chỗ hoặc sơn hào hải vị thật linh đình, nào rượu bia bật nắp lon, nắp chai lốp bốp liên tục... Có những đám đãi toàn rượu Ý dùng để dâng Lễ, có những đám đãi loại rượu hàng ngoại xách tay, lại có những tiếng dè bỉu ‘chẳng thấy rượu có tem’! Thậm chí, lời Sách Thánh còn được trích dẫn cho nó ra vẻ... Tiệc Thánh: ‘Ngày ấy Chúa thiết tiệc trên núi này, thịt béo rượu ngon...’, ‘Thức ăn ngon ta đãi hàng tư tế...’

Rồi Cha Vĩnh Sang kết thúc câu truyện: “Cứ vậy người ta xông hương nhau, chúc tụng nhau, cạn chén với nhau, tiếng hô dzô dzô ầm vang, kể cả ngay nơi chốn nghiêm đường. Phải làm vậy cho Đạo Đời nó vui, phải làm vậy để còn quảng bá ơn gọi, phải làm vậy mới là... bình thường!”

Lm Vĩnh Sang nhận xét, thời đại này là thời đại của Ipad, Iphone, hình ảnh được thu nhanh và chính xác, dễ kiểm chứng thật giả.

• Hình ảnh lễ đại thọ Bà Cố Đức Cha Khảm cả trong Thánh lễ lẫn trong buổi tiệc mừng được Ipad, Ipod, Iphone ghi nhận khá trung thực từng li, từng nét. Bên dưới các tấm ảnh lại có chua mấy “lời bình”. Nhưng có lẽ những HÌNH ẢNH trưng ra đã đủ bóc trần sự thật hơn là ngàn vạn lời nói của ai đó có dã tâm xuyên tạc như conggiaovietnam.net đã khéo léo cho là “có thể sao chép lại, phục chế một tấm hình nào đó lấy xuống từ các trang mạng dễ dàng để sử dụng theo ý riêng.”

Một lễ đại thọ khác.

Từ các hình ảnh lễ mừng đại thọ, tác giả email nói trên cũng đã gửi đến chúng tôi một hình ảnh khác, một hình ảnh có giá trị hơn ngàn vạn lời nói. Cũng là hình ảnh mừng đại thọ một Bà Cố, Bà Cố Đức Hồng Y Phan-xi-cô Xavie Nguyễn Văn Thuận, Chủ tịch HĐGH về Công Lý & Hòa Bình của Giáo Hội hoàn vũ: Chỉ mỗi mình Bà Cố với 3 người con. Một hình ảnh đáng trân trọng và tung hô biết mấy!

• Một người bạn cho chúng tôi biết: Để mừng đại thọ thân mẫu mình, đúng hôm lễ, Đức Hồng Y Phan-xi-cô Xavie Nguyễn Văn Thuận đã tự tay nấu ăn cho mẹ món ăn mẹ ngài thích nhất và đã từng nấu cho ngài ăn.

• Ở đây dường như không có cái cảnh nhộn nhịp nhiều “vị khách nghe tin là chạy đến” như đã “chạy đến” với lễ đại thọ của Bà Cố Đức Cha Nguyễn Văn Khảm mà conggiaovietnam.net tuyên dương: “Bà Cố và gia đình luôn có lòng quảng đại, chia sẻ với nhiều nơi nghèo khổ, vì thế còn có những vị khách nghe tin là chạy đến để có dịp cám ơn Bà Cố và gia đình.”

• Lòng quảng đại của Bà Cố và gia đình Đức Cha Nguyễn Văn Khảm không ngờ trỗi vượt đến thế, ít nhất là so với bức ảnh lễ đại thọ thân mẫu ĐHY Nguyễn Văn Thuận. Chẳng biết trong số “những vị khách nghe tin là chạy đến để có dịp cám ơn Bà Cố và gia đình [ĐC Khảm], ” có ai thuộc dạng tàn tật nghèo hèn hay là nạn nhân của những hành vi bức hiếp, bóc lột... không? Biết đâu những kẻ khốn cùng này vì lòng khiêm nhường, ẩn mình đằng sau mấy tấm ảnh?

Cảnh đạo, cảnh đời!?

• Lễ đại thọ Bà Cố ĐC Khảm lại được cử hành nhằm vào thời điểm mà người dân ở 4 tỉnh Miền Trung Việt Nam (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế), trong đó có đông đảo dân Công Giáo mang nỗi đau biển chết, cá chết do Formosa toa rập với Đảng và cơ cấu quyền lực Nhà nước CSVN gây nên.

• Tội nghiệp Đức Cha Nguyễn Thái Hợp, đơn thương độc mã dẫn dắt đàn chiên mình tả xông hữu đột chống lại âm mưu giết người tập thể, chống lại dã tâm hủy hoại môi trường hòng hủy diệt cuộc sống của dân nghèo. (Xin xem bài Xác cá, Phận dân... ngày 24/6/2016 của Lê Thiên). Vị GM đứng đầu Giáo phận Vinh kiêm Chủ tịch UBCLHB trực thuộc HĐGMVN bị truyền thông Đảng, kể cả đài truyền hình, đánh trả te tua bằng những ngôn từ xỉ vả vô văn hóa với những luận cứ ấu trĩ hạ cấp... Những bài chửi bới vô giáo dục của truyền thông CSVN hãy còn đó trên Google, chỉ cần bấm “Đức Cha Nguyễn Thái Hợp” là rõ nguồn và tên tác giả và biết thế lực nào đứng sau.

Hãy mời những người nghèo khó, tàn tật...

• Chợt nhớ một bài viết của Lm Lê Quang Uy hồi năm 2004 (ngày 31/10/2014, cách đây gần 12 năm) nhan đề “HÃY MỜI NHỮNG NGƯỜI NGHÈO KHÓ, TÀN TẬT, QUÈ QUẶT, ĐUI MÙ...” Bài của Cha Uy cũng hết sức thâm thúy, nhưng vì nó vượt quá khuôn khổ bài báo, xin không trưng dẫn toàn bài ở đây. Độc giả vào conggiaovietnam.net sẽ đọc được ngay.

• Cha Uy trích dẫn Tin Mừng Thánh Luca (Lc 14, 12 – 14): “Đức Giê-su nói với kẻ đã mời Người rằng: ‘Khi nào ông đãi khách ăn trưa hay ăn tối, thì đừng kêu bạn bè, anh em, hay bà con, hoặc láng giềng giàu có, kẻo họ cũng mời lại ông, và như thế ông được đáp lễ rồi. Trái lại, khi ông đãi tiệc, hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù. Họ không có gì đáp lễ, và như thế, ông mới thật có phúc: vì ông sẽ được đáp lễ trong ngày các kẻ lành sống lại’".

• Cha Uy kể tiếp: “Lâu lâu có dịp vui trong Dòng [Dòng nữ tu Bê-nê-đic-tô Sài Gòn], mừng một vị Thánh nào đó, hoặc tạ ơn với các tân khấn, tân chức, kim ngân khánh, v.v., lễ xong thì đương nhiên cũng phải có lạc, dù tiệc tùng chẳng sa hoa tốn kém quá đáng, nhưng... nhìn tới nhìn lui trong bàn tiệc, thấy toàn là các Đức Cha, các Cha, các Soeurs, các Thầy, các ân nhân và những người quen biết gần xa, đạo cao đức trọng, súng sính áo Dòng hoặc veston, soirée, ai cũng đẹp, ai cũng sang! Đâu rồi người nghèo? Đâu rồi những người bị dạt sang một bên trong xã hội, chìm vào bóng tối quên lãng?”

Thế nhưng, sau lần “lễ... lạc” này, mọi sự ở Dòng Bê-nê-đic-tô nữ của vùng Sài Gòn đã đổi thay kỳ diệu nhờ sự gợi ý của vài vị linh mục trong đó có Cha Lê Quang Uy (dường như là người khởi xướng ý tưởng này). “Những chiếc áo dài Biển Đức màu cà-phê sữa hiền hòa nhu mì ngồi hẳn một cánh, còn lại là hàng trăm anh chị em và các cháu khuyết tật. Bài ca nhập lễ được cất lên trong tiếng đàn của một em khiếm thị Mái Ấm Thiên Ân: ‘Lạy Chúa, chúng con về từ bốn phương trời...’

“.... Các cha các thầy chúng tôi mới khám phá hôm nay có không ít những anh chị em không phải là Công Giáo. Họ đến đây đâu phải vì tò mò hay để được phát chẩn, họ đến trước hết là vì được ân cần trân trọng, cho dù các Soeurs Biển Đức chẳng tốn một đồng xu để làm các thiệp mời giấy lụa, kế nữa, quan trọng hơn, họ đến vì mang máng đoán biết sẽ có cơ may làm quen với một người Thầy, người Bạn Chân Tình là...Giê-su.”

• Lẽ nào congiaovietnam.net mang danh truyền thông Công Giáo mà lại tiền hậu bất nhất trong sứ mạng truyền thông của mình, không phân biệt rạch ròi giữa bênh vực lẽ phải trong xã hội với việc bênh vực phe nhóm, và quên đi trách nhiệm truyền bá Tin Mừng cho người nghèo, cổ võ những điều tốt đẹp trong Hội Thánh?

• Chạnh lòng thương và bảo vệ công lý.

• Điều tốt đẹp nổi bật chúng tôi muốn giới thiệu ở đây là hình ảnh Đức Tổng Giám mục Ngô Quang Kiệt thân hành đến hiệp thông với người dân, cách riêng với giáo dân Giáo phận Vinh, đồng hành với những kẻ đang cần đến Công lý cho sự sinh tồn của môi trường biển-nước-hải sản lẫn sự sống của chính con người.

• Theo GNsP ngày 26/9/2016, “Thấu hiểu được nỗi khổ đau của bà con ngư dân Miền Trung đói khổ, mất cơ nghiệp, Đức Tổng Giu-se Ngô Quang Kiệt đã vội vã vượt khoảng 350km, mất khoảng 6 giờ, để đi từ Đan viện Châu Sơn, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình đến giáo xứ Đông Yên, Hà Tĩnh cùng đồng hành với bà con ngư dân Miền Trung đang tham gia tiến trình khởi kiện Formosa, bắt đầu từ ngày 26-09-2016.” (Bài Đức Tổng Giu-se Ngô Quang Kiệt đồng hành cùng với bà con ngư dân khởi kiện Formosa.)

• Đây không phải là lần đầu tiên ĐTGM Giu-se Ngô Quang Kiệt đến với nạn nhân Formosa ở Đông Yên (Hà Tĩnh) sau biến cố cá chết trên biển Miền Trung. Lần trước là ngày 16/06/2016. (Xin xem bài Xác cá, Phận dân... ngày 24/6/2016 của Lê Thiên).

• GNsP viết tiếp: “‘Bảo vệ công lý là nhiệm vụ của mọi người,’ đó là thông điệp Đức Tổng Giu-se gửi đến bà con ngư dân, người dân VN cũng như đến những người có trách nhiệm với sự tồn vong của đất nước.”

• Bài “Mục Tử Chạnh Lòng Thương” của Jos. Ngô Văn Kha trên trang chuacuuthe.com (VRNs) ngày 28/9/2016 nêu rõ: “Hôm nay đoàn người khiếu kiện như được tiếp sức và khích lệ bởi sự gặp gỡ bất ngờ thú vị với Đức Tổng Giám mục Giu-se Ngô Quang Kiệt, nguyên Tổng Giám mục Giáo phận Hà Nội, từ Nho Quan, Ninh Bình đến thăm giáo dân Đông Yên, Vũng Áng. Tình cảm dâng trào. Những cái bắt tay, những lời chào hỏi, ủi an, những ánh mắt long lanh ngấn lệ của cả đoàn người đi khiếu kiện không còn giới hạn trong thái độ xã giao bình thường, những chan chứa tình thương của đoàn chiên với Người Mục Tử ‘Chạnh Lòng Thương.’”

• Tác giả bài báo ghi nhận: “Ngỏ lời với đoàn khiếu kiện trong bữa ăn trưa tại giáo xứ Đông Yên, Đức Tổng Giu-se cho thấy đây là bước khởi đầu của hành trình dài đầy gian nan, phải đương đầu với những cái xấu, cái ác, với sự cố chấp và không biết đến bao giờ kết thúc và kết thúc thế nào, nhưng cứ tín thác vào sức mạnh và sự quan phòng của Chúa.”

• Bên cạnh đó, qua bài “Thảm họa môi trường: Những kẻ chăn thuê và mục tử tốt lành” đăng tải trên nhiều báo đạo-đời ngày 29/9/2016, GB Nguyễn Hữu Vinh xác quyết: “Những nơi Đức TGM Giu-se Ngô Quang Kiệt bước chân đến, không phải là những nơi phồn hoa, đô hội, nơi cỗ bàn đầy ắp hay nơi lộng lẫy xa hoa. Ngài luôn xuất hiện những nơi bần cùng nhất, đau khổ nhất.”

• Phải đóng cửa Formosa và trả biển sạch cho dân.

• Theo GNsP, vào ngày 20/9/2016, “Đức Cha Micae Hoàng Đức Oanh, nguyên Gm Kontum cũng thân hành đến thăm bà con giáo dân và là ngư dân xứ Đông Yên, Hà Tĩnh. Mặc dù thời tiết ở Vinh cũng như ở Hà Tĩnh khá xấu, trời đổ cơn mưa nặng hạt, mưa tầm tã nhiều giờ đồng hồ, tuy nhiên Đức Cha và phái đoàn đã không quản ngại đến thăm ngôi nhà thờ Đông Yên nằm chơ vơ xung quanh đống gạch vụn ngổn ngang, đổ nát, tháp chuông bị đập gẫy, một cảnh hoang sơ và điêu tàn diễn ra trước mắt.” Cùng đi với Đức Cha Oanh còn có cha Vinh Sơn Phạm Trung Thành, Nguyên Giám tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế VN và cha Giu-se Nguyễn Văn Phượng, Nguyên Chánh xứ giáo xứ Thái Hà-Hà Nội.

• GNsP còn cho biết: “Trong bài giảng, vị nguyên Giám mục Gp Kontum bày bỏ nỗi xúc động khi ngài chia sẻ rằng, ngài đã nghe, đã nhìn thấy cảnh tượng của Đông Yên bị tàn phá qua các hình ảnh, video nhưng hôm nay ngài thấy thực tế, đụng chạm được nỗi khổ đau, nỗi cô đơn của những thân phận ngư dân Miền Trung đang lao đao khốn đốn vì mất cơ nghiệp....” ĐC Oanh mạnh mẽ đòi hỏi, “phải đóng cửa Formosa và trả lại biển cho người dân”. Ngài nhắc lại một cách long trọng: “Tôi muốn nói với các anh chị em, phải đóng cửa Formosa và trả lại biển cho người dân”. Chúng ta đều hiểu “trả biển” ở đây là trả lại biển không bị ô nhiễm bởi chất thải công nghiệp Formosa, để cá sống khỏe, bơi lội... đem lại sự sống cho con người, cả người dân làm nghề cá lẫn hàng vạn người dân Miền Trung khác nhờ vào hải sản mà sống!

• Tính toán chuyện bồi thường, người ta liệt kê “bảy nhóm đối tượng thiệt hại gồm: khai thác hải sản, nuôi trồng thủy sản, sản xuất muối, hoạt động kinh doanh thủy sản ven biển, dịch vụ hậu cần nghề cá, dịch vụ du lịch - thương mại ven biển và thu mua - tạm trữ thủy sản.” (BBC ngày 30/7/2016. VN ra mức bồi thường). Nhưng đâu phải chỉ có 7 nhóm ngành nghề hay kinh doanh là nạn nhân. Còn vô số dân dã nghèo khổ mằn mò quanh năm suốt tháng ven bờ, ven bãi kiếm sống lẻ tẻ... đang lầm than thì sao?

• Thế nên bao lâu Formosa còn hiện diện và hoạt động ở Vũng Áng, bao lâu việc bồi thường chưa diễn ra theo lẽ công bằng, bao lâu còn những dự án giết người, thì bấy lâu cái cổ của người dân VN càng cận kề lưỡi dao sắc của lũ tham tàn. Môi trường ô nhiễm sẽ hủy diệt họ và sự hủy diệt sẽ lan khắp nước nếu các nhà lãnh đạo tôn giáo, đoàn thể dân sự và những người có tâm huyết bị dẫn dắt vào ma trận của những yến tiệc linh đình hay những cạm bẫy phù phiếm khác, để không dám ra tay, không có những động thái tích cực cho sự tồn vong của giống nòi.

Lê Thiên (30/9/2016)