Sơ Lược Lịch sử thành lập
Binh Chủng Quân Cảnh - Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (BCQC-QLVNCH)

Binh chủng Quân cảnh VNCH là lực lượng giám sát quân phong quân kỷ của Quân đội VNCH. Ngoài ra, cùng với lực lượng Cảnh sát Quốc gia, Quân cảnh còn có nhiệm vụ bảo vệ trật tự an ninh ở hậu phương. Cạnh đó, lực lượng Quân cảnh còn phải phụ trách việc giam giữ tù binh cộng sản tại 5 trại giam trên toàn quốc.

Năm 1955, ngành Quân cảnh của Quân đội Quốc gia Việt Nam ra đời như là một phần của Hiến binh Pháp. Đến năm 1961, Quân cảnh trở thành một cơ cấu riêng biệt trong Quân đội VNCH. Để phát triển theo nhu cầu đòi hỏi, vào năm 1966 ngành Quân cảnh được cải tổ toàn diện. Mỗi sư đoàn bộ binh hay tổng trừ bị đều có một đại đội Quân cảnh cơ hữu trực thuộc. Trên đà phát triển này, một số đơn vị Quân cảnh Tư pháp được thành lập để giúp cho ngành Tư pháp điều tra các tội phạm trong lãnh vực dân sự lẫn quân sự. Để đào tạo nhân sự, ngành Quân cảnh có một trường huấn luyện tại Vũng Tàu nhằm cung cấp kiến thức chuyên môn cơ bản.

Theo hệ thống tổ chức, Bộ Chỉ huy Quân cảnh trực thuộc Bộ Tổng Tham mưu. Mỗi Quân Đoàn/Quân Khu có một tiểu đoàn Quân cảnh mang cùng số thứ tự trực thuộc, riêng Biệt khu Thủ Đô có Tiểu đoàn 6 Quân cảnh. Tiểu đoàn 5 Quân cảnh là đơn vị tổng trừ bị tiếp ứng cho toàn quốc. Các quân binh chủng lớn, như Hải quân, Không quân, Nhảy dù, TQLC và các Quân trường, Trung tâm huấn luyện... đều có đơn vị Quân cảnh riêng.

Các cấp Chỉ huy Quân Cảnh QLVNCH

ĐĐ 24 QC/Tư Pháp 1963 - Thiếu tá Nguyễn Ngọc Thiệt
ĐĐ 34 QC/TP 1965 - Đại tá Nguyễn Hiếu Trung
TĐ1QC 1972 - Thiếu tướng Nguyễn Chấn Á
TĐ2QC 1973 - Đại tá Nguyễn Hữu Phước
TĐ3QC 1975 - Đại tá Nguyễn Văn Kinh
TĐ4QC
TĐ5QC
TĐ6QC

Cơ cấu Tổ chức Binh chủng Quân Cảnh

Binh Chủng Quân Cảnh (BCQC) - QLVNCH được thành lập theo Huấn Thị Điều Hành và Tổ Chức của Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (BTTM-QLVNCH).

A. Cơ cấu tổ chức căn bản: BCQC gồm những đơn vị bắt đầu từ cấp số Tiểu Đoàn QC (TĐQC), Đại Đội QC (ĐĐQC), Tiểu Đội QC và sau rốt là Phân Đội Quân Cảnh (PĐQC). Chú ý: cách viết tắt những danh từ và tên các cơ quan QLVNCH trong bài viết này là “cách viết” của bkt để cho trùng tiêu chuẩn với cách viết trong những trang Huy Hiệu sẵn có trong website này.

B. Cơ sở phòng ốc: cơ sở hạ tầng căn bản của BCQC-QLVNCH thường được gọi là “Đồn” hay “Trạm” kiểm soát QC. Những cơ sở này thường được đặt ngay trước cổng chính ra-vào của các Đơn vị QLVNCH từ cấp quân khu xuống đến các SĐBB, Trung Tâm Huấn Luyện Quân Sự (TTHLQS), các Quân Trường-QLVNCH, tỉnh hay quận lỵ nơi có sự hiện diện của quân đội VNCH...

C. Quân Cảnh cho các cấp Quân Đoàn và Lục quân-QLVNCH

I. Quân Đoàn/Quân Khu hay còn gọi Vùng Chiến Thuật: trải rộng phạm vi hoạt động đến các đơn vị QC Vùng Chiến thuật qua các Đồn QC Địa phương với cấp số Tiểu đoàn được phân phối như sau:

1. Quân Khu I: Tiểu Đoàn 1 QC (TĐ1QC) với 4 Đại đội QC: ĐĐA1, ĐĐB1, ĐĐC1 và ĐĐD1QC đóng tại các Đồn QC Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Tam Kỳ và Quảng Ngãi. Chỉ Huy Trưởng (CHT) Quân Cảnh Quân Khu I kiêm Tiểu Đoàn Trưởng TĐ1QC.

2. Quân Khu II: Tiểu Đoàn 2 QC (TĐ2QC) với 4 Đại đội QC: ĐĐA2, ĐĐB2, ĐĐC2 và ĐĐD2QC đóng tại các Đồn QC Pleiku, Quy Nhơn, Tuy Hòa, Nha Trang, Đà Lạt, Phan Thiết, Kon Tum và Lâm Đồng.... CHT/QC/QKII kiêm TĐT/TĐ2QC.

3. Quân Khu III: Tiểu Đoàn 3 QC (TĐ3QC) với 4 Đại đội QC: ĐĐA3, ĐĐB3, ĐĐC3, ĐĐD3QC và một Trung Đội Thám Thính Xa V-100 đóng tại các Đồn QC Long An, Đức Hòa, Hậu Nghĩa, Bình Dương, Phước Tuy, Bình Tuy, Long Khánh, Tây Ninh, Biên Hòa, Bà Rịa và Vũng Tàu.

4. Quân Khu IV: Tiểu Đoàn 4 QC (TĐ4QC) với 4 Đại đội QC: ĐĐA4, ĐĐB4, ĐĐC4, ĐĐD4QC đóng tại các Đồn QC Cần Thơ, Long Xuyên, Sa Đéc, Châu Đốc, Kiến Phong, Kiến Tường, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Cà Mau và Kiến Hòa.

Các vị Tiểu Đoàn Trưởng Quân Cảnh Quân Khu chịu trách nhiệm về hoạt động chuyên môn về ngành Quân Cảnh với vị Tư Lệnh Quân Khu.

II. Quân Cảnh Lục Quân-QLVNCH: những đơn vị QC trực thuộc Lục Quân-QLVNCH như sau:

1. Bộ Binh: QLVNCH có 11 Sư Đoàn Bộ Binh (SĐBB), mỗi SĐBB-QLVNCH có một ĐĐQC trực thuộc được phân phối như sau:

SĐ1BB: Đại Đội 101 Quân Cảnh (ĐĐ101QC)
SĐ2BB: ĐĐ102QC
SĐ3BB: ĐĐ103QC
SĐ5BB: ĐĐ105QC
SĐ7BB: ĐĐ107QC
SĐ9BB: ĐĐ109QC
SĐ18BB: ĐĐ118QC
SĐ21BB: ĐĐ121QC
SĐ22BB: ĐĐ122QC
SĐ23BB: ĐĐ123QC
SĐ25BB: ĐĐ125QC.

2. Các Sư Đoàn Tổng Trừ Bị QLVNCH (SĐTTB): mỗi SSĐTTB-QLVNCH có 1 Đại Đội Quân Cảnh trực thuộc như sau:

Sư Đoàn Nhảy Dù-QLVNCH (SĐND): ĐĐ204QC
Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến-QLVNCH (SĐTQLC): ĐĐ202QC

3. Quân Chủng Không Quân QLVNCH: ĐĐ203QC. Trong thời chiến, KLVNCH có sáu (6) Sư đoàn Không quân, mỗi SĐKQ-KLVNCH có 1 Đại Đội QC trực thuộc.

4. Quân Chủng Hải Quân QLVNCH: ĐĐ201QC

5. Biệt Khu Thủ Đô VNCH (Sài Gòn-Gia Định-Chợ Lớn và Phủ Tổng Thống): có Tiểu Đoàn 6 Quân Cảnh (TĐ6QC) với 5 Đại Đội QC: các ĐĐA6, ĐĐB6, ĐĐC6 và ĐĐD6QC đóng tại các Trạm QC ở cầu Nhị Thiên Đường, Phú Lâm, Tân Thuận, Gò Vấp, Đồn QC Thủ Đức, Trạm Xa Lộ Sài Gòn-Biên Hòa (nhiệm vụ chính là kiểm soát các đoàn quân xa vào Sài Gòn). Và một Đại đội QC được biệt phái cho trạm QC ở Phủ Tổng Thống.

Ngoài ra còn có ba (3) Tiểu Đoàn QC Tổng trừ bị cho BTTM-QLVNCH. Các TĐQC này là: TĐ5QC, TĐ11QC và TĐ12QC. Riêng TĐ12QC, vào năm 1971 đã được điều động tham dự cuộc Hành Quân Lam Sơn 719 để thiết lập các trạm kiểm soát ở Quảng Trị, Ái Tử, Đông Hà, Cam Lộ, Khe Sanh và Lao Bảo.

III. Quân Cảnh Quân Trường và Trung Tâm Huấn Luyện Quân Sự: QC tại các QT & TTHL này thuộc cấp số Phân Đội, được phân phối như sau:

Quân Trường Bộ Binh Thủ Đức: Phân Đội 301 QC (PĐ301QC)
Quân Trường Võ Bị Đà Lạt: PĐ302QC
Quân Trường Bộ Binh HSQ Đồng Đế, Nha Trang-Khánh Hòa: PĐ303QC
Trung Tâm Huấn Luyện (TTHL) Quang Trung: PĐ304QC
TTHL Biệt Động Quân (BĐQ) Dục Mỹ: PĐ305QC.

Các vị sĩ quan, hạ sĩ quan Quân Cảnh ở các quân trường và TTHL do Bộ Chỉ Huy Quân Cảnh-QLVNCH bổ nhiệm.

Do tình hình chiến sự sau Tết Mậu Thân, Bộ TTM-QLVNCH thành lập thêm 4 Tiểu Đoàn QC là TĐ7, 8, 9 và TĐ14QC trách nhiệm canh giữ, điều hành các Trại Giam Tù Binh CSVN ở các Quân Khu và ở các đảo Côn Sơn và đảo Phú Quốc, v.v. Sau Hiệp Định Paris 1973, 4 TĐQC nêu trên được giải tán hoặc cải tuyển sang Binh chủng BĐQ.

Binh chủng Quân Cảnh còn có những Đại Đội, Phân Đội, Tiểu Đội Quân Cảnh Điều Tra Tư Pháp ở bốn Quân Khu-QLVNCH.

IV. Bộ TTM-QLVNCH: ĐĐ 1 Quân Cảnh. Nhiệm vụ kiểm soát các cổng ra vào và thi hành các lệnh của vị CHT/Tổng Hành Dinh Bộ TTM.

QC và BĐQ Dương Thành Thới
Mùa Xuân Đinh Dậu - 2017

Tác giả ghi chú: giả sử nếu 2 Sư Đoàn BĐQ đã được thành lập sớm hơn, thì mỗi Sư Đoàn BĐQ này đã có một ĐĐQC được thành lập. Và các sĩ quan BĐQ sẽ được gởi đi thụ huấn Khóa Sĩ Quan Căn Bản Quân Cảnh tại Trường Quân Cảnh ở Vũng Tàu như các ĐĐ Trưởng Quân Cảnh của các quân binh chủng-QLVNCH.

Hình ảnh Sinh hoạt BCQC trong thời chiến

Hình Sinh hoạt Tết 2017 quý hiếm...

Chân dung Quân Cảnh 204 - SĐND/QLVNCH